Foto: 's Heeren Loo
Veluwse Alliantie
Dit materiaal is van RVU educatieve omroep
GESCHIEDENIS VAN DE ZWAKZINNIGEN EN ZWAKZINNIGENZORG IN NEDERLAND
Na de
Tweede Wereldoorlog: uitbreidende zorg en toenemende afzondering
Vanaf 1945 breidde de zwakzinnigenzorg zich enorm uit. Er kwamen steeds meer
instellingen en er werden steeds meer mensen opgenomen. De inrichtingen
beantwoordden aan een grote maatschappelijke behoefte: in de jaren vijftig
domineerde de gezinsideologie en het werd voor het gezin beter geacht om een
gehandicapt kind uit huis te plaatsen. In het kader van de wederopbouw was het
bovendien handig een 'opbergplaats' te hebben voor maatschappelijk nuttelozen.
|
|
|
Foto: 's Heeren Loo
Veluwse Alliantie
|
De inrichting ontwikkelde zich tot een apart 'systeem'. Ook op het gebied van onderwijs en werk namen de aparte voorzieningen toe. Het apartheidssysteem en de behandelwijze van verstandelijk gehandicapten leidden tot afzondering, afwijkend gedrag, etikettering en stigmatisering. Dit had ook gevolgen voor het zelfbeeld van verstandelijk gehandicapten. De nadruk kwam op hun gebreken te liggen. Contact met de buitenwereld was er amper en omgang met medeburgers vrijwel onmogelijk. Er was geen sprake van integratie.
Tot de jaren zestig overheerste het medische aspect. In de inrichting werkten artsen en verpleegkundigen. Er heerste een ziekenhuissfeer; de zwakzinnige is ziek, patiënt en behoeft verpleging. Dit had onder meer te maken met de ontdekking van biochemische en erfelijke oorzaken van zwakzinnigheid (zoals de stofwisselingsziekte fenylketonurie en het syndroom van Down). Wellicht te behandelen ziektes?
Ouders stonden in die tijd volledig langs de zijlijn. Zij kwamen slechts op bezoek bij hun zieke kind. In de inrichting, ver van de bewoonde wereld. Zwakzinnige kinderen waren de zorgenkinderen van de maatschappij...
In de jaren vijftig en zestig organiseerden ouders van gehandicapte kinderen zich. Zij richtten ouderverenigingen op om de belangen van zichzelf en hun kinderen te behartigen. Tot op de dag van vandaag spelen de ouderverenigingen een belangrijke rol in de ontwikkeling van de zorg voor verstandelijk gehandicapten.
Na 1945 kwam het gespecialiseerde maatschappelijk werk voor gezinnen met een verstandelijk gehandicapt kind tot ontwikkeling. Bij de Sociaal Pedagogische Diensten konden ouders adviezen krijgen en informatie over over de mogelijkheden van het verstandelijk gehandicapten zorgsysteem.