'Alsof ze in een mistbank leefde
Van
een onzer verslaggeefsters (Amersfoortse
courant 13-01-2001)
Als
ze de voordeur opent, glimlacht ze breed.
Ze heeft haar lippen gestift en een keurig sjaaltje omgeknoopt. Vlot neemt ze de jas aan, maakt
een begeleidend gebaar naar de woonkamer en kletst honderduit. Als ze heeft plaatsgenomen op
de bank, vouwt ze de handen keurig om haar knieën. De 23-jarige Biruta Schaap lijkt een
doodgewoon meisje.
Pas
als de Amersfoortse langer aan het woord is, wordt duidelijk dat ze zin acht jaar jonger lijkt dan ze daadwerkelijke is. Geen
onoverkomelijk leeftijdsverschil, wel een flink obstakelvoor een meisje in het lichaam van een jonge vrouw. Daarnaast is een geestelijke achterstand merkbaar door Biruta's neiging
om de laatste woorden die haar moeder uitspreekt, te kopiëren. "De psycholoog vertelde dat het leren lezen wel tot haar
mogelijkheden behoorde," vertelt haar moeder, terwijl Biruta bijna synchroon' ... kheden behoorde’ mompelt. En zo wordt haar
levensverhaal prachtig tweestemmig ten gehore gebracht. "Als mensen me voor het eerst ontmoeten, verwachten ze niet dat ik moeite heb met lezen en schrijven of dat ik niet kan
klokkijken en rekenen, " vertelt Biruta. "Sommige vrienden die het weten, zeggen wel eens: 'jij kan dat gewoon niet.'Dat vind
ik verschrikkelijk, want uiteindelijk wil ook ik net als een ander mens normaal kunnen zijn." Ze doet vreselijk haar best. Biruta
is een levensgenieter en heeft een benijdenswaardige positieve instelling. Tijdens het vertellen, schiet ze regelmatig in de lach. Want het leven was niet eerder zo leuk als nu.
Menigeen zal zich afvragen waarom het meisje het predikaat verstandelijk gehandicapt draagt. Het blijkt dat Biruta als baby geen
eerlijke kans kreeg zich als elk ander kind spelenderwijs te' ontwikkelen. In de eerste zeven jaar van haar leven is ze veel ziek geweest. Keer
op keer werd ze getroffen door aanvallen als gevolg van een verkeerde toepassing van medicijnen. En telkens moesten de artsen het
antwoord schuldig blijven.
Epilepsie
Het
begon toen ie ongeveer zes maanden oud was" vertelt haar moeder."We vonden Biruta bewusteloos in de wieg, waarna we direct naar het ziekenhuis brachten. Ze werd enkele
dagen opgenomen voor verder onderzoek, maar er kon niets worden ontdekt. Uit voorzorg verstrekten de artsen medicatie tegen
epilépsie." Een jaar later kreeg het peutertje bij koorts een aanval. Een combinatie van koortsverlagende medicijnen, het spuitje
tegen de aanval en epilepsie-medicijnen veroorzaakten een vergiftiging. Biruta bleef een week lang bewusteloos. Op vijfjarige leeftijd werd ze geconfronteerd met een overdosis aan medicijnen, waardoor de geschiedenis zich herhaalde. "Biruta kon niet meer zitten, niet
meer staan en moest helemaal opnieuw leren lopen. Alle vervelende verschijnselen waren voor de arts aanleiding om de medicijnen in zijn
geheel af te bouwen.." Dit gebeurde in een epilepsie-centrum. in de weg naar de onafhankelijkheid van pillen, kreeg Biruta er aanvankelijk alleen maar meer toegediend.
"Ze werd suffer en slaperiger, het was alsof ze in een mistbank leefde."
'Grote mensen wereld'
Pas
sinds haar zevende jaar leeft Biruta zonder medicijnen en ook zonder aanvallen. Wel was het vanaf die periode onmogelijk om net als
normale baby's, peuters en kleuters de 'grote-mensen-wereld' te gaan verkennen. Omdat die wereld niet is berekend op een zevenjarige
die zich nog vanaf de basis moet ontwikkelen, werd de afstand alleen maar groter. "Ik was houterig in mijn, bewegingen, mijn ogen
en handen deden niet wat ik wilde," vertelt ze. "Zelfs de meest eenvoudige puzzel lukte niet.
Ik kon het niet zien en mijn handen niet sturen. Wel kon ik goed horen en ben zo heel veel van muziek gaan houden.
Ik speel zelf blokfluit en ga veel naar klassieke concerten. Ik vind klassieke muziek prachtig, Popmuziek niet, dat is mij veel te druk."
Nog steeds lukt een hele hoop niet."
Als Biruta bus 56 naar Driebergen moet hebben, zal ze niet instappen wanneer de cijfers in het busraam 056 aangeven. En dat haar
zusje Mignon twee jaar jonger is dan zij, levert voor de 23jarige niet automatisch de uitkomst 21 jaar op. "Maar dat geeft helemaal niet," vindt ze zelf.
"Want ze hebben ook wel eens gezegd dat ik nooit zou kunnen fietsen. En uiteindelijk ging ik wel mooi zelfstandig op de
fiets naar school."
Sinds
januari woont Biruta in Olst, in een sociaal-therapeutische leefgemeenschap. Met acht personen deelt ze een landhuis in een groene
omgeving. "Ik kan daar veel paardrijden en zwemmen. En ik werk in een bakkerij', waar
ik koekjes en taartjes maak. Soms help ik met verkopen en dan vraag ik gewoon aan de mensen of ze gepast geld hebben." Inmiddels is ze al helemaal gewend aan de grote afstand tot haar
ouderlijk huis. Met kerst is ze tenminste wel thuis in Amersfoort, dat is het belangrijkste. "Ik
had ook hier in de wijk Nieuwland kunnen gaan wonen. Ze hebben daar vier huizen gebouwd voor zestien mensen met een handicap. Maar ik wilde niet, want dan moet je de hele dag stomme poppetjes inpakken op de dagbesteding. Ik ben niet meer
gehandicapt, hoor."
ROC Utrecht SPW